Robert C. Atkins jest autorem najbardziej znanej diety niskowęglowodanowej na świecie. Odkrył ją szukając diety dla siebie, bo na Akademii Medycznej w późniejszym okresie bardzo przybrał na wadze. Rozglądał się za czymś najprostszym. W czasopiśmie medycznym z 1963 r. przeczytał artykuł o ograniczeniu spożycia węglowodanów w celu spalania tkanki tłuszczowej organizmu (artykuł dra Wolfganga Lutza). Spróbował tej metody i szybko zorienował się, że łatwo ją stosować.

Poglądy zawarte w artykule oraz własne doświadczenia wykorzystał do napisania wydanej w 1972 roku książki "Rewolucja dietetyczna Doktora Atkinsa" ("Dr. Atkins' diet revolution"). Mimo, iż wydano ją w różnych językach i wielomilionowym nakładzie koncepcja dietetyczna Atkinsa nie zyskała wówczas znacznego rozgłosu. Zaskoczyła natomiast autora ostra krytyka po wydaniu tej książki, bo przecież znalazł te informacje w prestiżowym czasopiśmie medycznym. Nie spodziewał się tak zajadłego sprzeciwu. Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne i Stowarzyszenie Kardiologiczne złożyły oświadczenia, a Kongres wezwał go do złożenia wyjaśnień co do swojej diety przed komisją.

Po dziesięciu latach doktor na nowo napisał swą książkę, nadając jej tytuł "Nowa rewolucja dietetyczna" ("New Diet Revolution") i tym razem zyskała ona popularność w Hollywood. Za sprawą wielu stosujących ją gwiazd, idea diety Atkinsa rozeszła się na cały świat.

Co do samej diety: Atkins nie uważał, że jego dieta jest dobra dla każdego. Przyznaje on, że nie ma diety uniwersalnej, ponieważ każdy człowiek ma odrębne cechy biologiczne. Niemniej, nad swoją dietą pracował i udoskonalał ją przez ponad 25 lat i przekonał się, że jest ona skuteczna w przypadku większości pacjentów. Sprawia ona, że ludzie ci czują się lepiej, sprzyja ona ich zdrowiu na dłuższą metę, a tekże pozwala im utrzymać wagę należną bez żadnych uciążliwości czy uczucia głodu.

Stosując dietę Atkinsa, spożywa się produkty zwierzęce (mięso, ryby, drób, owoce morza, jaja, sery) zawierające białko i tłuszcz oraz niewielkie ilości warzyw, ale tylko tych, które zawierają mało węglowodanów. Jadać należy do syta, ale tylko wymienione produkty. Produkty wysokowęglowodanowe są dopuszczone. Ogranicza je "Krytyczny dla Utrzymania Wagi Poziom Węglowodanów" - o czym później. Dieta podzielona jest na cztery etapy:

Etap pierwszy: Dieta Wprowadzająca (niezrównoważona dieta korekcyjna). Jest ona preludium do diety Atkinsa. Jej zadaniem jest możliwie szybka korekcja zaburzonej przemiany materii, która występuje na diecie wysokowęglowodanowej. W trakcie diety w wyniku ketozy bardzo szybko się chudnie - rozpadowi ulega tkanka tłuszczowa. Ten etap diety trwa 14 dni. Na tym etapie spożywa się maks. 20 g węglowodanów.

Atkins zaleca w tym okresie codziennie badać poziom ciał ketonowych w moczu. Jeśli poziom ten jest wysoki, to bardzo dobrze. Oznacza to, że rozpadowi ulegają zgromadzone zapasy tłuszczu. Jeśli nie ma ketozy - oznacza to, że zjada się zbyt dużo węglowodanów. Należy wówczas zmniejszyć ilość zjadanych warzyw, by osiągnąć ketozę.

Pomiaru ilości ciał ketonowych w moczu dokonuje się w praktyce paskami diagnostycznymi o nazwie Keto-Diastix. Produkuje je firma Bayer. Są dostępne w aptekach w cenie około 25 zł za opakowanie które zawiera 50 pasków. Z praktyki - łatwo z tych 50 zrobić 100 pasków przecinając każdy pasek wzdłuż. Odczyt dokonuje się po 15 sekundach od zwilżenia paska moczem. Porównuje się kolor wskaźnika na pasku do karty kolorów, która znajduje się na opakowaniu (widoczna na zdjęciu). Możliwe wyniki to: 0, +/- (0,05 g/l), + (0,15 g/l), ++ (0,4 g/l), +++ (0,8 g/l), ++++ (1,6 g/l).

Atkins zdaje sobie sprawę, że dieta taka naraża nas na niedobór wielu składników odżywczych, jak przeciwutleniacze czy witaminy. Zaleca więc w jej trakcie suplementację. Najistotniejsze to witaminy z grupy B oraz witamina C. Daje konkretne wskazówki, jak można sobie pomóc w przypadku nieprzezwyciężonej trudności z powstrzymaniem się od spożywania cukru oraz gdy ma się podwyższony poziom cholesterolu.

Atkins ostrzega, że ta faza diety nie jest odpowiednia dla kobiet w ciąży i osób z poważnymi schorzeniami nerek. Ogólnie zaleca, by w przypadku, gdy ma się poważne problemy zdrowotne, skonsultować się przed rozpoczęciem diety z lekarzem.

Atkins zwraca uwagę na to, że ketoza powoduje spadek łaknienia i nie ma się ochoty na jedzenie. Powoduje też wzrost energii (czasami wręcz euforię). Bywa też odwrotnie, że w tym okresie osoby odczuwają zmęczenie. Jest to objawem zbyt szybkiego chudnięcia - osoby takie tracą wodę i minerały. W takim wypadku Atkins zaleca niewielkie zwiększenie ilości węglowodanów, by przyhamować nieco proces. Dieta ta ma silne działanie moczopędne.

Etap drugi: Kontynuacja utraty wagi (stosuje się do czasu osiągnięcia wagi należnej). Proces chudnięcia ulega znacznemu spowolnieniu - nie jest tak gwałtowny jak w etapie I. Należy na tym etapie określić swój Krytyczny Poziom Węglowodanów. Jest to wartość graniczna ilości węglowodanów, przy której przestaje się chudnąć. Jest ona różna dla różnych osób. Może to być zarówno 45 g, jak i 32 g, a nawet tylko 19 g.

Etap trzeci: Dieta przygotowawcza (do diety właściwej - tej "na całe życie"). Na ten etap diety przechodzi się wówczas, gdy do wagi należnej brakuje zaledwie 2-4 kg. Jest to etap diety mający płynnie wprowadzić do nowego sposobu odżywiania. W jego trakcie znika ketoza - pojawia się zatem większe łaknienie. Na tym etapie trzeba zacząć świadomie się odżywiać, by się nie przejadać. Należy bardzo ostrożnie zwiększać ilość zjadanych kalorii, by ponownie nie zacząć tyć.

Etap czwarty: Stadium Utrzymania Wagi (dieta ostateczna). Przy diecie tej określić należy dla siebie Krytyczny dla Utrzymania Wagi Poziom Węglowodanów. Jest to największa ilość węglowodanów, którą można spożywać bez ponownego przybierania na wadze. Dla większości szczupłych (już) osób jest to od 25 do 90 g węglowodanów dziennie.

Nowy sposób odżywiania ma być urozmaicony. Należy go stworzyć samodzielnie, próbując nowe potrawy. Atkins zwraca uwagę, że w trakcie życia bywają różne okresy. Normalnym jest więc, że po jakimś czasie można znów zacząć przybierać na wadze. Zaleca, by cały czas kontrolować swoją wagę i w przypadku jej wzrostu już o 2 lub więcej kilogramów przejść znów na 1-szy etap diety i powtórzyć cały proces, aż do ponownego powrotu do właściwej wagi. W praktyce są to więc ciągłe powroty na etap I.

Dieta ta wydaje się całkiem rozsądną dietą niskowęglowodanową, gdyż wszelkie jej zalecenia opierają się na praktyce bardzo wielu osób. Przypomnę, że dieta ta jest z pewnością najpopularniejszą dietą niskowęglowodanową na świecie.

Autor nie podaje szczegółowych wskazań co do ilości składników odżywczych, jakie należy spożywać. Podaje za to wskazówki co do tego, jak dobrać te ilości do własnego organizmu (kierując się samopoczuciem i wagą ciała). Dieta staje się przez to prosta i łatwa w stosowaniu, co z pewnością przyczyniło się (choć w części) do jej ogromnego sukcesu na świecie.